Son devirde pek çok restoranın hesap fiyatına “servis ücreti” ismi altında zarurî bedel eklemesi tartışma yarattı.
Pek çok restoran ve lokanta, hesap fiyatının yüzde 10’u civarında ek bir bedeli adisyona ekleyerek müşterilerinden talep etmeye başladı. Türkiye’de çok fazla yaygın olmayan bu uygulama, tüketicilerin yansısını çekerken, restoran sahipleri ise yurt dışında kabul gören bu sistemin ülkede de yaygınlaşmasını istiyor.
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Başkanı Ramazan Bingöl, ABD başta olmak üzere dünyanın pek çok ülkesinde bu uygulamanın bulunduğunu belirterek, Türkiye’deki turist sayısının artış gösterdiğini ve turistlerin de servis fiyatı olduğunu düşünerek bahşiş bırakmadığını anlattı.
“İNSANLAR ARTIK BAHŞİŞ BIRAKMIYOR”
Bingöl, dünyada yaygın olan bu uygulamanın artık Türkiye’de de yaygınlaşmaya başladığını belirterek, “Türkiye’de evvelce bahşiş daha yaygındı. Lakin artık beşerler eskisi üzere bahşiş bırakmıyor. İşletmeler de standart yüzde 10-15 ‘servis ücreti’ yazmaya başladı, bunu da adisyona ekliyorlar. Restoranlarda servis yapılıyor, bu da onun karşılığı olan fiyat. Bu çok olağan ve doğal bir şey. Servis fiyatı alınınca insanların bahşiş bırakmasına da gerek olmuyor. İstiyorsa tekrar bırakabilir.” diye konuştu.
GİDEREK YAYGINLAŞIYOR
Artık lüks restoranlar başta olmak üzere bu tıp uygulamaların olduğunu, vale, kuver üzere ek fiyatlar talep edilebildiğini anlatan Bingöl, “Oturuyorsun sana su, peynir ve tereyağı üzere ikramlar veriyor. Bu çeşit uygulamalar artık ülkede standartlaşıyor. Beşerler şu an buna alışkın değil. Oturduğun an 100 lira yazan yerler var, 300 lira vale parası alan yerler var.” dedi.
NEDENİ ARTAN MALİYETLER
Müşterilerin buna nazaran hareket etmesi gerektiğini belirten Bingöl, “Kendi bütçesine ve damak zevkine uyan yerlere gidecek. Lüks restoranlarda başlayan bu uygulama artık orta ve alt seviyedeki restoranlarda da yaygınlaşıyor. Artan maliyetler nedeniyle bu uygulamalar artık çok olağan.” değerlendirmesinde bulundu.
“GİDEN GÖZE ALACAK”
Bingöl, kimi işletmelerin menülerinde servis fiyatı alınacağını belirttiğine, bazısının ise bu türlü bir uyarıyı paylaşmadığına işaret ederek, “Sen belirli bir düzeyde lokantaya gidiyorsan, bu bedelleri göze alacaksın.” dedi.
“TÜKETİCİ BUNA ALIŞMALI”
İşletmenin tavrına nazaran bu bedelin tamamının çalışanlara bırakılabildiğini ya da işletmeyle çalışanlar ortasında paylaştırılabildiğini anlatan Bingöl, “Tüketici artık buna alışmalı, gittiği yere ‘servis fiyatı ekliyor musunuz?’ diye sorabilir. Zati dünyadaki uygulamaydı, Türkiye de buna geçmiş oldu.” tabirini kullandı.
“BAHŞİŞ DIŞI ZARURÎ FİYAT YANLIŞ”
Tüketiciler Derneği Genel Başkanı Levent Küçük de geçmişte Türkiye’de kimi lüks işletmelerde bahşiş dışında yüzde 10 hizmet fiyatı alındığını ancak o uygulamanın da yanlış olduğunu düşündüğünü belirtti. Küçük, kuver, servis fiyatı ve gibisi isimlerle alınan ek fiyatların yaygınlaştığına dikkati çekti.
Ticaret Bakanlığının Fiyat Etiketi Yönetmeliği’ne nazaran, işletmelerin uyguladıkları fiyat ve tarife bilgisini tüketicinin göreceği biçimde bulundurmak zorunda olduğuna işaret eden Küçük, yönetmelikte “Servis fiyatı yahut rastgele bir isim altında öbür bir fiyat alınması halinde, bunun tarife ve fiyat listesinde gösterilmesi zaruridir.” tabirinin yer aldığını aktardı.
YASAL DÜZENLEME ÇAĞRISI
Küçük, yeme içme hizmeti sunan işletmelerin “servis ücreti” ismi altında aldıkları fiyatları, olağanda perakende satış fiyatlarına yansıtmış olması gerektiğini vurguladı.
Bir eserin satış fiyatının güç, su, kira, hammadde, mal, işçi üzere maliyetler ile kar marjı dikkate alınarak belirlendiğini hatırlatan Bingöl, “Bu nedenle tüketicilere, yalnızca bir malın ya da hizmetin perakende satış fiyatı yansıtılmalıdır. Şahıslar istekli bahşiş bırakabilir. Ancak bahşiş dışında ayrıyeten bu türlü bir hizmet fiyatı alınması ve bunun dayatma biçiminde olması, tüketicilerin haberi olmadan bunun uygulanması yanlışsız değil.” dedi.
Bingöl şöyle devam etti:
“Bu fiyatın alınacağı görünür formda asılmalı ya da menüde belirtilmeli. Şayet gelen hesabı incelemezseniz, bu fiyatın farkına varmadan tekrar bahşiş bırakabilirsiniz. Son günlerde şikayetlere neden olan bu bahiste işletmecilerin hassas olması ehemmiyet taşıyor. Hususa ait net bir yasal düzenleme yapılması gereksinimi da bulunuyor.”